Er zijn verschillende manieren waarop een cv-systeem geoptimaliseerd kan worden:
- Waterzijdig inregelen, Statisch
- Waterzijdig inregelen, dynamisch mbv Debietregeling, ook wel Flowregeling genoemd
- Gedifferentieerde temperatuur regeling, ook wel Zoneregeling
- Integrale regeling (Plugwise)
B en C hebben ieder voor de eigen functie een apart kraantje, die onafhankelijk van elkaar en op elkaar gemonteerd en gebruikt kunnen worden. Je kunt dus kiezen voor alleen het debietkraantje, of alleen het temperatuurkraantje, of voor beide, ‘op elkaar’. Als je beide hebt, zie je dat eigenlijk niet aan de kraan.
Statisch waterzijdig inregelen. Hierbij worden geen ‘slimme’ kranen toegepast. De bestaande radiatorkraan (bij voorkeur het zg voetventiel) wordt zodanig open- of dichtgedraaid, dat het temperatuurverval (de delta T) circa 20 °C bedraagt. Door dit inregelen wordt bereikt dat alle radiatoren ongeveer even warm worden, en dat de retourtemperatuur naar de ketel laag wordt, waardoor de ketel efficiënter werkt.
Door het aanpassen van een volgend radiatorventiel kan de instelling veranderen en dan moet dus weer teruggegaan worden naar de vorige radiator. Het is een iteratief proces. Daarom duur (menskracht) en bovendien verandert het optimum als er een andere kraan open of dicht gaat. Wanneer er radiatoren in de woning aan- of uitschakelen (met de hand of d.m.v. een thermostaat kraan) verandert de druk in het systeem en daarmee toch weer de flow door de radiator.
Deze manier van waterzijdig inregelen, die vroeger de enig mogelijke was, raden we daarom af.
Dynamisch waterzijdig inregelen ofwel Debietregeling beoogt hetzelfde als statisch inregelen. Het doel van de debiet regeling is het zorgdragen dat een optimale hoeveelheid water door de radiator stroomt. Een radiator is ontworpen en gedimensioneerd op een bepaalde warmteafgifte (bijv. 2250 W) en door de hoeveelheid water die door de radiator stroomt te beperken (tot bijv. 800l/min) wordt bereikt dat de radiator optimaal zijn warmte afgeeft en dat de delta T over de radiator optimaal is (20°) en daardoor tot een lage retourtemperatuur leidt. Dat verbetert het rendement van de ketel.
Tegenwoordig zijn er kraantjes in de handel die dat debiet dynamisch vasthouden na een initiële instelling van dat kraantje. Bij drukverandering zal toch het ingestelde debiet gerealiseerd blijven. Bijkomend voordeel is dat de instelling van een dergelijk kraantje veel eenvoudiger is dan het ouderwetse instellen van het voetventiel, dat o.a. met wat trial en error gepaard gaat. Deze kraantjes kunnen zowel boven (ingang) aan de radiator als onder (uitgang) gemonteerd worden.
Temperatuurregeling. M.b.v. een thermostaatkraan kan de hoeveelheid water die door de radiator stroomt geregeld worden op basis van de ruimte temperatuur. Als het warm genoeg is volgens de instelling van de thermostaatkraan, gaat die dicht, waardoor er geen (of soms minder) water in de radiator stroomt, en dus minder warmte afgegeven zal worden. Thermostaatkranen kunnen statisch zijn, dwz door aan de knop te draaien stel je een temperatuur in. Tegenwoordig zijn er ook dynamische (of slimme) kranen, die op min of meer dezelfde manier open en dicht gaan als een simpele thermostaatkraan, maar de gewenste temperatuurinstelling wordt ontvangen vanuit een centrale regelunit. Daarmee kan bijv. (de temperatuur van) iedere radiator individueel geregeld worden. Sommige leveranciers hebben het protocol tussen centrale regelunit en kraan gebaseerd op Wifi (daarom heten dit soort kranen vaak ‘Wifi kranen’), andere op Bluetooth.
Diverse leveranciers (Honeywell, IMI, Danfoss) leveren dynamische debietkranen voor bedragen in de orde van € 25/stuk (IMI-Eclipse, Honeywell KOMBI-TRV en Danfoss-dynamic valve). Er zijn meer merken die dit leveren; niet van allemaal heb ik een prijsindicatie. Vrijwel allemaal leveren ze ook ‘slimme’ temperatuur regelende kranen die vanuit een centrale regelunit aangestuurd kunnen worden. De ‘slimheid’ van de centrale regelunits wordt snel groter. Nieuwere producten lopen voor op oudere.
Montage. Debietkranen en (slimme) thermostaatkranen hebben dezelfde bevestigingswijze resp schroefdraad. Een thermostaatkraan kan dus direct op een debietkraan geschroefd worden, en een debiet kraan kan direct een eerder gemonteerde thermostaatkraan ‘vervangen’. Als er dus een ‘moderne’ aansluiting op de leiding zit bij de ingang van de radiator, kan daarop eenvoudig en rechtstreeks naar keuze een thermostaatkraan of een debietkraan (met eventueel daar weer op een thermostaatkraan) gemonteerd worden. Leeg laten lopen van de installatie kan dan vaak vermeden worden. Als het echter een heel oude radiator betreft met bijbehorende oude kraan, kan het vervangen van alleen de kraan lastig zijn.
Samenwerken debietregeling en thermostaatregeling.
Debietregeling en thermostaatregeling werken elkaar een klein beetje tegen. Een debietkraan zorgt voor een constante optimale stroom water door de radiator, een thermostaatkraan doorkruist dat een beetje, doordat die de flow onderbreekt en later weer doorlaat. Ook door voorstanders van deze combinatie van regelingen is toegegeven dat als bijv. beide typen kranen ieder afzonderlijk voor een verbetering van 20% zorgen, dan is de verbetering bij inzet van beide soorten kranen geen 40% maar bijv. 30%. De percentages zijn vooral bedoeld om het effect weer te geven en geven niet noodzakelijk een realistisch absoluut beeld.
Plugwise Zoneverwarming
Hun systeem werkt anders dan dat van Honeywell, Danfoss of IMI.
Plugwise heeft per radiator één slimme kraan (dus niet een debietregelende en een temperatuurregelende), die aangestuurd wordt door een centrale unit. Die Plugwise kraan maakt geen onderscheid tussen debietregeling en temperatuurregeling, maar regelt beide min of meer tegelijk. Met het systeem kan een zoneregeling ingesteld worden, dus temperatuur X in zone (vertrek) Y in periode Z. Het systeem is zelflerend en vindt zo in de loop van dagen/weken uit hoever de kraan opengezet moet worden om optimaal de betreffende zone te verwarmen. Optimaal betekent een zo laag mogelijk debiet resp. een zo groot mogelijke delta T (dus de doelstellingen van een debietkraan). Beide aspecten (debiet en zone-temperatuur) worden zo door Plugwise geadresseerd. Bovendien houdt de Plugwise rekening met weersverwachting en kan anticiperende alvast de kraan verder open of dicht zetten in afwachting van verwachte hogere of lagere temperatuur. Alles is ook via mobiel etc. in te stellen en uit te lezen.