In het afgelopen winterseizoen 2020/2021 hebben we weer de actie “Zet ‘m op 70” herhaald. Lees hier het verslag dat we hiervan gemaakt hebben, met name gebaseerd op de ervaringen in de koude dagen van begin februari 2021.

Begin maart heeft ongeveer driekwart van de Vogelwijkbewoners een brief in de bus gekregen van de gemeente over een gezamenlijke advies- en inkoopactie voor maatregelen ter verduurzaming van hun woning. In eerste instantie gaat het alleen om de eigenaren van eengezinswoningen, d.w.z. woningen op de begane grond zonder onder- of bovenburen. De betreffende afdeling van de gemeente heeft ons echter verzekerd dat ook andere woningtypes, zoals de blokken met beneden- en bovenwoningen tussen Houtrustlaan en Nachtegaallaan/plein en elders in de wijk, in een latere fase aan bod zullen komen.

Vogelwijk Energie(k) is al meer dan 10 jaar actief om bewoners te stimuleren hun woning (verder) te isoleren en andere maatregelen te nemen ter besparing van energie en ter voorbereiding op toekomstige ontwikkelingen, wanneer het aardgas zal worden afgesloten en er waarschijnlijk moet worden overgegaan op een vorm van LT (lage temperatuur) verwarming. Een recent initiatief is bijv. de actie Zet ‘m op 70!, waarbij ruim 80 wijkbewoners de watertemperatuur van hun CV-ketel op 70 graden of lager hebben afgesteld – zie hier het verslag van die actie. Uiteraard steunt VwE ook het nu aangekondigde gemeentelijke initiatief van harte. De gemeente heeft toegezegd in het volgende wijkblad met nadere details te komen.

Deze advies- en inkoopactie van de gemeente wordt georganiseerd in samenwerking met winstuitjewoning.nl, die soortgelijke acties al in andere delen van het land heeft begeleid en daarbij naar eigen zeggen al ruim 116.000 huishoudens heeft bijgestaan. U dient u (vrijblijvend) voor 30 april 2021 aan te melden bij Winstuitjewoning. Indien u inderdaad twee of meer van de aangeboden maatregelen laat uitvoeren (het betreft voornamelijk isolatie, maar ook het plaatsen van zonnepanelen en de installatie van een hybride warmtepomp – alle met door Winstuitjewoning te regelen rijkssubsidie), dan heeft VwE een aardig extraatje in petto in de vorm van een vogelhuisje met Vogelwijk Energie(k) logo – ongetwijfeld binnenkort een felbegeerd collector’s item!

In heel Nederland zijn plannen in de maak om over te stappen op duurzame energie en de klimaatverandering tegen te gaan. Nu zijn we voor een groot deel afhankelijk van aardgas en aardolie, die beide bij verbranding CO2 doen vrijkomen dat bijdraagt aan de opwarming van de aarde. Gevolg zijn o.a. stijging van de zeespiegel, meer overstromingen en langere perioden van droogte. In de toekomst zal de benodigde energie voor de industrie, mobiliteit en ook voor verwarming en verlichting van huizen op schone en duurzame wijze moeten worden opgewekt en gedistribueerd, willen we dit alles voorkomen. Het Parijse klimaatakkoord uit december 2015, dat ook door de Nederlandse regering is ondertekend, stelt zich ten doel de opwarming van de aarde tegen te gaan door het gebruik van fossiele brandstoffen drastisch te beperken en toe te werken naar een schone en duurzame energievoorziening.

In Nederland is door de overheid, het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties in 2019 een nationaal klimaatakkoord gesloten, dat als doelstelling heeft in 2030 de uitstoot van broeikasgassen met 49% te hebben verminderd ten opzichte van 1990.

Ook het Haagse gemeentebestuur werkt aan plannen om deze doelstellingen te verwezenlijken en de stad te doen overstappen op schone en duurzame energie. In februari 2018 sloten energieproducenten, netbeheerders en andere bedrijven, woningcorporaties, bewonersinitiatieven en de gemeente een energieakkoord, dat beoogt de mondiale en nationale klimaatdoelstellingen op het niveau van de gemeente Den Haag te realiseren.
In april 2020 publiceerde de gemeente onder de titel ‘Schone Energie voor Den Haag’ een Ontwerp Stedelijk Energieplan (SEP), dat de gemeentelijke strategie presenteert om de overgang van fossiele naar duurzame energie in beweging te zetten; in die strategie spelen toekomstige wijkenergieplannen, o.a. voor de Vogelwijk, een belangrijke rol

In september 2020 verscheen de “Programmabrief Duurzaamheid 2021”. U vindt die programmabrief hier. In deze brief staan plannen voor energienetwerken, energiebronnen, maatregelen, etc. Het document gaat ook over wat de gemeente van plan is in verschillende wijken, waaronder onze Vogelwijk. In sommige wijken worden plannen gemaakt voor een warmtenet; in andere wijken met een bestaand warmtenet wordt dat aardgasvrij gemaakt.

Doe mee met onze enquête over de plannen van de gemeente: klik hier

Naast andere activiteiten ten behoeve van de energietransitie (o.a. zonnepanelen, elektrische auto’s, energiebesparing, woningisolatie) zijn we in de Vogelwijk al langer bezig met onderzoek naar mogelijkheden voor duurzame warmte. In onze ledenbijeenkomsten en via het wijkblad hebben wij de afgelopen jaren daar regelmatig over bericht. Bijvoorbeeld met het project “Vogelwijk Zet ‘m op ‘70”, waarmee we testen of onze verwarming wel op 70 graden kan met behoud van comfort (zie ook ‘Zet ‘m op 70 – vervolg 2020/2021).

Vorig jaar deed ‘het bureau DNVGL een onderzoek naar de mogelijkheden om de hele wijk op duurzame warmte te laten overgaan, gepresenteerd op de wijkbijeenkomst ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan van Vogelwijk Energie(k) op 10 mei 2019 . Het onderzoek stelde een ruime beschikbaarheid vast van warmtebronnen in en rond de Vogelwijk en een lichte voorkeur voor een collectieve oplossing voor de hele wijk.

De gemeente heeft sindsdien aanvullend onderzoek uitgezet bij het adviesbureau DWA. Dat leidde weer tot nieuwe inzichten: misschien is maatwerk beter dan een collectieve oplossing voor de hele wijk; voor de appartementen en de huizen langs de Sportlaan kan een warmtenet zeer zinvol zijn, terwijl de huizen die verder in de wijk liggen mogelijk beter uit zijn met individuele elektrische oplossingen.

Bijgaand kaartje uit het DWA rapport geeft een van de mogelijke scenario’s. Hierin worden 3 stappen geschetst:

fase 1 warmtenet langs de verschillende flats,

fase 2 warmtenet in deel van de wijk dat daar direct aan grenst,

fase 3- de rest van de wijk, warmtenet of individueel elektrisch.

De inzet van Vogelwijk Energie(k) is om de bewoners van de Vogelwijk nu zoveel mogelijk informatie te geven over deze onderzoeken en ze zoveel mogelijk te betrekken bij mogelijke oplossingen en het keuzeproces. Uit bovengenoemde Programmabrief lijkt dat ook de inzet van de gemeente te zijn. Ze wil met de wijk in gesprek over een wijkenergieplan, dat voor de Vogelwijk staat gepland voor 2021. Dat plan is er nog niet, dus de Vogelwijk kan dat nog beïnvloeden.

Hoe wilt u uw woning straks verwarmen? Vul de enquête in!

Het wijkenergieplan gaat vooral over de vraag hoe we in de Vogelwijk in de toekomst onze huizen gaan verwarmen. Dat plan heeft dus grote gevolgen voor iedereen die hier woont.

Vogelwijk Energie(k) wil graag weten hoe u denkt over het maken van het wijkenergieplan en heeft daartoe een enquête opgesteld. Klik hier voor de enquête  en vul onze korte vragenlijst in. Het kost u maar een paar minuten. De resultaten worden anoniem verwerkt. Het geeft ons en de gemeente beter zicht op de ideeën en wensen die leven in de wijk, waardoor optimaal daar mee rekening gehouden kan worden.

Als u naar aanleiding van dit artikel of van de enquête vragen of opmerkingen heeft, of u wilt opgeven voor het op de een of andere manier meedoen, kunt u een bericht sturen naar info@vogelwijk.nl .

Net als in de rest van Nederland, moeten de woningen in de Vogelwijk in de komende decennia van het aardgas af in de transitie naar duurzame energie. Veel duurzame verwarmingsmethoden gaan gepaard met een lagere temperatuur van het water in uw verwarmingssysteem. Nu is dat water vaak 80 of 90°C; straks waarschijnlijk 70°C . We moeten ons goed verdiepen in de effecten hiervan op met name het wooncomfort, want bij een lagere watertemperatuur vermindert het verwarmingsvermogen. Dat kan betekenen dat er iets in uw woning moet worden aangepast, zoals meer isolatie of aanpassingen aan uw verwarmingssysteem.

Vogelwijk Energie(k) heeft vorig winterseizoen 2019/2020 een actie gedaan in de wijk onder de naam: Vogelwijk zet ‘m op 70! Met de actie hebben we, bijgestaan door de gemeente,  getest of we onze huizen de hele winter aangenaam warm kunnen houden met CV-water van 70˚C of lager. De conclusie was dat het overgrote deel van de 68 deelnemers geen problemen ondervond bij die lagere watertemperatuur, zie eindpresentatie 9 juli 2020  en Definitief Verslag Vogelwijk 2019_2020). Slechts een enkeling (3) had er wel last van. Maar de afgelopen winter 2019/2020 was zeer zacht. Daarom willen we graag nog een winterseizoen doorgaan in de ‘hoop’ dat er een paar echt koude dagen komen.

We willen in ieder geval verder gaan met zo veel mogelijk de deelnemers uit 2019/2020, daarnaast willen we graag nog enige tientallen nieuwe deelnemers werven. U kunt zich vanaf nu aanmelden.

Het meedoen betekent:

• U moet zich aanmelden (klik hier). Wij vragen uw naam en uw contactgegevens, en door u aan te melden geeft u ons toestemming om die gegevens te gebruiken voor deze actie.
• Na aanmelden wordt er een afspraak gemaakt door het bedrijf EnergyGuards om bij u de CV-ketel op een temperatuur van 70°C in te stellen. Als u vorig jaar ook al meedeed staat uw ketel al op 70°C en wordt er dus geen afspraak gemaakt.
• In de loop van het winterseizoen, dus tijdens de looptijd van de actie, ontvangt u een paar maal een korte enquête waarmee wij peilen wat u vindt van het wooncomfort bij de lagere watertemperatuur: ‘Wat zijn uw ervaringen’.

Waarom deze actie?

Om als Vogelwijk samen met de gemeente te bepalen wat het betekent om duurzaam te verwarmen, en wat voor de bewoners haalbare en gewenste alternatieven voor aardgas zijn, is inzicht in de eigenschappen van onze woningen nodig. Een in dit verband belangrijke eigenschap is de mate waarin onze vooroorlogse woningen verwarmd kunnen worden met water op 70°C. Als dat maar beperkt lukt, zal er mogelijk iets aan de woningen gedaan moeten worden zoals betere isolatie of aanpassingen aan het verwarmingssysteem (andere radiatoren, vloerverwarming,..).

Gewenste neveneffecten

Wij hopen dat deze actie Zet ‘m op 70! bijdraagt aan de voortgaande gedachteontwikkeling over het verduurzamen van onze woningen. Door de temperatuur van het verwarmingswater  op 70˚C te zetten, kan bijv. ook duidelijk worden welke ruimtes in huis onvoldoende worden verwarmd of waar de warmteafgifte eventueel wordt belemmerd (bijv. door de omkasting van radiatoren). Een energieadviseur, met korting aan te vragen via de website www.vogelwijkenergiek.nl,  kan u desgewenst helpen zulke problemen aan te pakken en uw verwarmingssysteem te optimaliseren. U kunt natuurlijk altijd een van de ‘Altijd goed’ maatregelen aanbrengen zoals dubbel of driedubbel glas, vloer-, muur- en/of dakisolatie, etc..

Afgelopen stookseizoen hebben we met (bijna) 70 woningen in de Vogelwijk de actie ‘Zet ‘m op 70’ gedaan. We hebben ons laten inspireren door de Vruchtenbuurt, die een dergelijke actie vorig jaar heeft gedaan. In die actie zijn de CV-ketels van de deelnemers op 70° gezet. Dat doen we om ons voor te bereiden op andere manieren om de woning te verwarmen. Nederland heeft in 2015 (Klimaatakkoord Parijs) met vrijwel alle andere landen ter wereld afgesproken om de uitstoot van broeikasgassen (CO2) sterk te reduceren. Dit betekent voor de gebouwde omgeving, onze woningen, dat we moeten stoppen met het verbranden van aardgas om de woningen te verwarmen. Als er over een aantal jaren onze woningen niet meer met aardgas kunnen verwarmen, moeten we op een andere – duurzame – manier aan de warmte komen om de woningen te verwarmen, bijvoorbeeld met een (individuele) warmtepomp of middels een (collectief) warmtenet. Voor eigenlijk al die andere, duurzame manieren geldt dat de temperatuur van het water in de verwarmingsinstallaties lager zal zijn, mogelijk ca 70°C . Niet alle woningen kunnen ook op heel koude dagen comfortabel verwarmd worden met water van 70°Cin de CV-installatie. We willen daarom graag uitzoeken hoe dat zit met woningen in de Vogelwijk.

We kunnen dat verwarmen met 70°C  heel eenvoudig simuleren door instelling van de huidige CV-ketels aan te passen en op 70°C te zetten. We krijgen daarmee een indruk in hoeverre de woningen in de wijk ‘klaar’ zijn voor een andere wijze van verwarmen. Tevens is het theoretisch te verwachten dat de ketels efficiënter draaien waardoor er dus iets minder gas verbruikt kan worden.

Eind vorig jaar zijn de ketels bij de deelnemers aangepast, en sindsdien is ervaren of het comfort goed blijft bij die lagere temperatuur, en tevens is gemeten met de slimme meters of het gasverbruik gedaald is. De resultaten van die ervaringen en de uitgewerkte metingen zijn gepresenteerd op 8 juli. De presentatie vindt u hier: eindpresentatie 9 juli 2020. We zullen deze presentatie nog voorzien van meer toelichting.

De belangrijkste conclusies na deze acties zijn:

T.a.v. de vraag of met een lagere keteltemperatuur toch de woning comfortabel warm gestookt kan worden is de conclusie: Op een enkeling na zijn we de afgelopen winter goed doorgekomen zonder gebrek aan comfort. De afgelopen winter was wel heel zacht, zowel qua gemiddelde als door het ontbreken van echt koude dagen. Daarom willen we de actie nog een winter voortzetten in de hoop dat er dan wel meer koude dagen komen. Ook zullen we de deelnemers nogmaals maatregelen aanbieden om comfort te behouden met de ketel op lagere temperatuur.

Op de vraag of de lagere keteltemperatuur tot een lager gasverbruik heeft geleid, kunnen we nog geen duidelijk antwoord geven. De meetgegevens geven geen eenduidig beeld. Misschien dat na de komende winter ook hier meer zicht op komt, maar dat is niet het primaire doel van de actie.

Voor continueren van de actie hoeft u niets te doen. Het enige dat wij nodig hebben is opnieuw een aanmelding met een verklaring i.v.m. de privacy, dat u toestemming geeft om de de data te verwerken. Daarvoor zullen wij u benaderen.

In de presentatie wordt ook kort ingegaan op de Haagse ontwikkelingen t.a.v. de warmtetransitie. Het belangrijkste recent document waar de plannen en ideeën van de gemeente in staan is het zg Stedelijk Energie Plan (SEP).
Dat vindt u hier: SEP-publicatie Brochure Schone energie voor Den Haag

U kunt meedoen aan een zg ‘flitspeiling’ van de gemeente over het SEP via https://denhaag.citizenlab.co/nl-NL .